De nieuwe serie van de NPO genaamd ‘Klassen’ gaat over de kansenongelijkheid in het onderwijs. Kan je in Nederland van een dubbeltje een kwartje worden? Een belangrijke kwestie, juist nu.
Kansenongelijkheid
Dat er kansenongelijkheid bestaat binnen het onderwijs is geen nieuw gegeven. Al in 2016 rapporteerde de Onderwijsinspectie in ‘De Staat van het Onderwijs 2014-2015‘ dat de kansenongelijkheid in Nederland toenam. Kinderen die net zo vaardig zijn en hetzelfde IQ hebben, maar met laagopgeleide ouders, krijgen vaker een lager advies aan het einde van groep 8. Daarbij is ook de kans nog eens groter dat diezelfde leerlingen lager geplaatst worden op hun nieuwe school, dat zij blijven zitten of naar een lager niveau afstromen.
Kinderen met dezelfde vaardigheden hebben dus verschillende kansen en daarmee verschillende leeruitkomsten. Sterker nog, deze verschillen lijken steeds groter te worden. Maar hoe kan dat? De Inspectie van het Onderwijs noemt verschillende oorzaken.
Oorzaken
Hoe komt het nou dat kinderen met dezelfde vaardigheden toch een verschillend pad bewandelen? In de eerste plaats geeft de onderwijsinspectie aan dat het gedrag van ouders verandert. Hoger opgeleide ouders lijken zich steeds meer bewust van hun invloed op de schoolcarrière en kiezen ervoor om te investeren in bijvoorbeeld bijles.
Ook de scholen zelf hebben invloed op de kansengelijkheid. Kinderen met lager opgeleide ouders zitten steeds vaker op minder goede scholen, terwijl kinderen met hoger opgeleide ouders vaker naar betere scholen gaan. Deze verschillen worden alleen maar groter door het huidige lerarentekort, wordt ook opgemerkt in de serie door wethouder Marjolein Moorman.
Meer weten? Lees hier het volledige rapport.
Kansenongelijkheid en de scholensluiting
Tijdens de vorige scholensluiting kwam de verantwoordelijkheid van scholen voor een groot deel bij de ouders te liggen. Van ouders werd verwacht dat zij hun kinderen ondersteunen bij het maken van het schoolwerk. Daarbij is de kans groot dat de kansenongelijkheid in het onderwijs is toegenomen. Zoals onderzoeker Thijs Bol (2020) opmerkt hebben kinderen uit lage inkomens gezinnen waarschijnlijk minder vaak beschikking over de leermiddelen die zij nodig hebben, een minder goede omgeving om te werken en zal ook de ondersteuning die zij krijgen minder zijn. Ook dit zien we al terug in de serie, de tienjarige Yunuscan vindt het lastig om een geschikt moment te vinden om thuis zijn huiswerk te maken. Met deze tweede scholensluiting zal ook dit probleem vermoedelijk weer opspelen.
Bron: Bol, T. (2020). Inequality in homeschooling during the Corona crisis in the Netherlands. First results from the LISS Panel.
Wat nu?
Als scholen en leerkrachten kunnen wij ervoor zorgen dat deze scholensluiting niet verder de kansenongelijkheid vergroot, maar hoe? Hier 3 praktische tips:
- Onderhoud goed contact met de kinderen, bijvoorbeeld door dagelijkse ‘challenges’.
- Houd het contact laagdrempelig door bijvoorbeeld kinderen ook te laten vertellen wat ze hebben gedaan in het weekend, zo leg je de nadruk niet op ‘controle’.
- Kies bewust welke kinderen je vaker moet spreken en welke kinderen het grotendeels zelf af kunnen.
Klassen
Nieuwsgierig geworden naar deze documentaireserie over de strijd voor gelijke kansen in het onderwijs? Kijk elke maandag om 21:30 uur op NPO 1 of kijk de afleveringen terug op NPO.
Eens kijken hoe anderen op deze wereld leven? Kijk eens binnen bij mensen van over de hele wereld met behulp van Gapminder.
